خانه موزه کلبادی ساری

اکثر مردم، خطه شمال ایران را مکانی مناسب برای طبیعت‌گردی می‌دانند. این تصور شاید از ابعادی درست باشد؛ اما خوب است بدانید مکان‌های گردشگری در ناحیه شمال کشورمان فقط محدود به جنگل، دریا و مناطق خارج از شهرهای اصلی نمی‌شود. بسیاری از شهرهای شمالی موزه‌ها، خانه‌های تاریخی و میراث فرهنگی جذابی دارند که دیدن‌شان خالی از لطف نیست. بعضی از این مکان‌ها اتفاقا به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی خاص منطقه، معماری منحصر‌به‌فردی دارند و سر زدن به آن‌ها می‌تواند تجربه تازه‌ای در رویه معمول شمال‌گردی رقم بزند. با من در نابرو همراه باشید تا به گردش در خانه موزه کلبادی در شمال ایران بپردازیم.

تاریخچه موزه تاریخ شهر ساری

ساری یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای شمال ایران و مرکز استان مازندران و شهرستان ساری محسوب می‌شود. از آن‌جایی‌که قدمت سکونت و زندگی در ساری زیاد است، مکان‌های تاریخی متعددی هم در این شهر وجود دارند که از بین آن‌ها می‌توان به خانه کُلبادی از جاهای دیدنی ساری اشاره کرد. هم‌اکنون روی سَر دَرِ این خانه نام : «موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی_موزه تاریخ شهر ساری» به‌چشم می‌خورد. این موزه درواقع مجموعه‌ای است از حمام وزیری، خانه کُلبادی و حمام کلبادی. زمانی‌که شما برای بازدید به خانه موزه کلبادی یا موزه تاریخ شهر ساری وارد می‌شوید، راهنمای موزه ضمن فروختن بلیت (برای ایرانی ها نفری 2500 تومان) شما را به‌سمت حمام وزیری در حیاط پشتی ساختمان اصلی خانه کلبادی راهنمایی و مشایعت می‌کند.

حمام وزیری، حمامی است بازمانده از دوره قاجار که با مساحتی حدود 200 مترمربع، ازلحاظ نوع معماری، مصالح و ویژگی‌های ساختمانی از ابنیه دیدنی و مشهور مازندران به‌شمار می‌آید. این بنا که به خاندان سرشناس وزیری تعلق داشته، بخشی از عمارت وزیری بوده که اکنون به بازار والاتبار تبدیل شده است. تنها راه بازدید از این حمام تاریخی که حالا به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران نیز ثبت شده، همین خانه موزه کلبادی محسوب می‌شود.

پس از بازدید از حمام و آب‌انبار، می‌توانید به عمارت اصلی خانه کلبادی وارد شوید. خانه موزه کلبادی را حدود 130 سال قبل به‌دستور سردار جلیل از امرای ارتش وقت ساختند و این خانه به نام فرزند بزرگش امیر نصرت شکوه نظام، به امیریه معروف شد. امیر نصرت در جوانی فوت کرد و سردار، بنا را که نمونه بارزی از معماری مسکونی اقلیم شمال در آن دوران بود، به فرزند او منوچهرخان بخشید. منوچهر خان کلبادی که بعدها از ملاکین منطقه شد و زمانی نیز نماینده مردم ساری در مجلس شورای ملی بود، سال 1362 فوت کرد و خانه به دخترش رسید.

به‌گفته راهنمای موزه، دختر او خانه را به میراث فرهنگی می‌بخشد. این عمارت در زبان مازندرانی «گلباتی» نامیده می‌شود. آخرین اثر در این مجموعه تاریخی حمام کلبادی است. حمام نسبتا کوچکی که برخلاف حمام وزیری متعلق به اعضای خانه بود و کسی از بیرون به آن وارد نمی‌شد و شکلی کاملا خصوصی داشت.

خانه موزه کلبادی

با وارد شدن به خانه کلبادی ازطریق درب بلند چوبی آن، وارد راهرویی می‌شوید که روی دیوارش بروشوری از توضیحات درباره خانه موزه کلبادی یا موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی و موزه تاریخ شهر ساری چسبانده‌اند. پس از گذشتن از راهرو حیاطی سرسبز، خانه‌ای تاریخی و دو شیر سنگی که (همراه دو نخل تنومند در دو طرف، گویی از خانه محافظت می‌کنند) مقابل چشمانتان خودنمایی خواهند کرد. در طبقه اول خانه، دو اتاق پر از اشیای قاجاری مثل پارچ مسی، پیه‌سوز مسی، کفگیر مسی قلم‌زنی شده، سینی مسی، جعبه سیگار فلزی، انواع چپق، قلیان میناکاری شده، بشقاب منقوش، گلدان چینی، کتری، قهوه‌جوش برنجی، کاسه سماور، کفگیر مشبک برنجی، گلاب‌پاش برنجی، قاشق مسی و لباس‌های قاجاری است که برای بازدید عموم قرار گرفته‌اند.

این اتاق‌ها با سیستم سرمایش خوب در تابستان می‌توانند پناهی باشند در برابر شرجی هوا! بعد از بازدید از این دو اتاق می‌توانید از پله‌های سمت راست ساختمان بالا رفته و به بخشِ خوش‌رنگ و باستان‌شناسانه ماجرا وارد شوید.

در اتاق‌های طبقه بالا شیشه‌های رنگی و ارسی‌کاری به جذابیت بنا اضافه کرده‌اند. کنار این معماری زیبا، قفسه‌هایی را می‌بینید که در آن‌ها اشیایی را با قدمتی از زمان نوسنگی تا دوره اسلامی قرار داده‌اند. این اشیا که بعضا با محل کشف نامعلوم و بقیه با محل‌های کشف متفاوت براساس قدمت کنار هم چیده شده‌اند، شامل مجسمه سفالی الهه مادر، کاسه سفالی لعاب‌دار، فانوس و اشیا مفرغی (بز کوهی مفرغی، آویز گردن مفرغی، گیلگمش، دهنه اسب به‌شکل حیوان و النگوی مفرغی، عودسوز مفرغی) هستند. همچنین بازدیدکنندگان باید به این نکته توجه کنند که در همه اتاق‌ها نوشته شده: عکاسی از اشیا ممنوع است. در پایان باید توجه توریست‌ها را به سقف‌های سفالی خانه‌های قدیمی این منطقه که خانه موزه کلبادی یکی از آن‌ها محسوب می‌شود، جلب کنم. هنگام بازدید از این خانه‌ها نگاه و توجه به قارگیری خاص سفال‌ها روی شیروانی خانه‌ها را فراموش نکنید.

موقعیت مکانی و راه‌های دسترسی

اول از همه دوست دارم تجربه‌ام را در رفتن به شمال کشور با شما در میان بگذارم. سفر اخیر من به شمال  به‌وسیله راه‌های معمول مثل سفر با ماشین شخصی در جاده چالوس یا جاده هراز اتفاق نیفتاد، بلکه اولین تجربه‌ام از سفر با قطار از تهران به ساری بود. این قطار در پاره‌هایی از مسیرش از میان جنگل‌های سرسبز می‌گذرد و از ابتدا تا انتهای مسیر حدود هشت ساعت طول می‌کشد. قطار معمولا راس ساعت 6:40 صبح حرکت می‌کند و حدود ساعت 2:30 به ساری می‌رسد. در راه خود از ورامین، گرمسار، فیروزکوه، پل سفید، زیراب و… نیز می‌گذرد. البته بعضی از روزها قطارهایی که در شب حرکت می‌کنند هم موجود هستند. این مسیر هم قطار کوپه‌ای و هم اتوبوسی دارد.

اما موزه کلبادی! این موزه در کوچه برق ساری و تقریبا روبروی اداره برق قرار گرفته که ورود به این کوچه هم از خیابان انقلاب (روبروی ورودی نرگسیه) و هم از خیابان قارن (تقریبا انتهای خیابان قارن) ممکن است. این خانه نزدیک ایستگاه تاکسی پیروزی و مثل چند اثر تاریخی دیگر ساری در محله قدیمی آب‌انبار نو قرار دارد. می‌توانید این خانه را به‌راحتی با سرچ در گوگل‌مپ پیدا کنید.

اگر تاکنون تجربه حضور در خانه موزه کلبادی ساری را داشتید، نظراتتان را با نابرو به‌اشتراک بگذارید.